Geçen haftalarda gerçekleşen ve konusu çocuk adaleti olan 3. Uluslararası Suç ve Ceza Film Festivali’nin akademik bölümünde bir panelimiz vardır. Filmlerin, video oyunlarının, internetin çocukları yanlış davranışlara ve şiddete yönlendirmedeki etkisini konuştuk. İngiltere ve Amerika’dan gelen uzmanlar yapılmış çalışmaları, sonuçlarını anlattı. O kadar önemli ve gerçek verilerden bahsettiler ki panele katılan yönetmenler de başta itiraz etmelerine karşın sonunda sonuçlara katılmak zorunda kaldılar.
Bugün sizlerle hem panel sonuçlarını paylaşmak ve 6-12 yaş çocuklarınızla paylaşmak için başladığım çizgilerle zenginleştirilmiş Duygularım ve Davranışlarım serisinin yeni kitabı Odamdaki Yabancı: Bilgisayar kitabından bahsetmek istiyorum. Kitap Yeşil Dinozor yayınlarından yeni çıktı. Yeşil Dinozor yayınlarından internetten, kitapçılardan bulabilirsiniz.
KONTROL ZOR DEĞİL
Anlatılan araştırmalardan çıkan en önemli sonuçlardan biri, izlenenlerin her yaş için farklı etkileri olabileceğiydi. O nedenle çocuğunuzun yaşına göre programlar, oyunlar seçmek, onları bilmek gerekiyor. Şiddete yol açmada en önemli sorunlardan biri özdeşim kurmanın öneminden kaynaklanıyor. Özdeşim filmlerde, dizilerde, oyunlarda kahramanla, önemli olanla, kazananla yapılır. Eğer çocuğunuzun ulaştığı film, dizi, internette bulacağı şeyler kötüyü, olumsuzu, yanlış yapanı kahraman olarak gösteriyorsa o da onun gibi olmak isteyecektir. Maalesef birçok film, dizi gibi bilgisayar oyunları da temelini şiddet göstererek kazanma üzerine kuruyorlar. Bu nedenle çocuklar, kazanmak ve önemsenmek için şiddet göstermek gerektiğine inanıyorlar.
Şiddetin çok görünür olması, şiddet gösterenlerin cezalandırmak yerine neredeyse baş tacı edilmesi çocukların dengesini bozan önemli nedenlerden biri. Ama sık sık gösterilmesi bir süre sonra duyarsızlaşmaya ve kanıksamaya neden oluyor. Şiddetin önemsizleşmesi ise kolayca şiddete ve suça yönelmeye neden oluyor. Ayrıca çocuğun dış dünyadan kopup tüm bağımlılıklarda olduğu gibi bilgisayar ve internet için diğer sorumluluklarını ihmal etmesidir. Yarattığı sanal dünya içinde kaybolan çocuğun gelişimi olumsuz etkilenir ve sosyal yaşamdan kopar. Kişilik gelişimi sağlıklı olmaz. Bazı internet sitelerinin amacı içki, sigara ve uyuşturucuya özendirmektir. Denetimi şarttır. Bilgisayarla ulaşılan sosyal iletişim yöntemleri zaman açısından sorun yaratmaktadır. Bundan daha önemlisi, yabancı kişilerle yapılan görüşmelerin getireceği risklerdir. Yaşlarını belirtmeyen çocuklar daha büyük insanlarla uygun olmayan konuşmalar yapabilirler. Çocuk pornografisinin, hırsız ya da diğer sorunlu insanların haberleşmesine katılabilirler. Bu nedenle denetim şarttır. Çocuklara chat odalarının, bilgisayarın sokağı olduğu, tıpkı sokakta olduğu gibi, yabancılarla konuşmamaları, onların yanlarına gitmemeleri, aileye ve eve ilişkin bilgi vermemeleri tembihlenmelidir.
Bilgisayar ve internet doğru ve denetimli kullanıldığında çocukların gelişimi, öğrenimi ve zekâsı için katkı yapar. Çocuğun bunlarla ilk tanışması bir eğitmenle olmalı ve yaşının gerektirdiği oranda yavaş yavaş öğrenmelidir. Unutmayın ki küçük yaşta, çok iyi bilgisayar kullanıyor olabilmek çocuğun zeki olduğunu göstermez. Ama öğrenmeyi engelleyebilir. Daha büyük yaşlarda ise onları denetlemek ve tehlikelerden korumak gerekir
