Çocuklara isim koymanın bazen ne kadar zor olduğunu biliyorum. Büyüklerin seçtiği isimler, aile büyüklerinin isimlerinin konulmasına ilişkin gelenekler, tanıdıklarınızın önerileri ve sizin beklentileriniz arasından isim seçmek zor olabilir. Dünyaya getirdiğiniz canlıya isim koymak, onun yaşamı boyunca tanımlanacağı kelimeyi seçmektir. Bu nedenle çok özenli olunması, birçok etmenin düşünülmesi gerekir.
Nasıl seçiyoruz?
Bazı insanların akıllarında çok önceden belirledikleri isimler vardır. Bir gün çocuğum olunca, kızım olursa, oğlum olursa diye beğendikleri isimleri belirlemektedir. Bu isimler bazen hayran olduğumuz bir sanatçının, bazen sevdiğimiz bir arkadaşın, bazen de özendiğimiz birinin adı olur. Duyarız, beğeniriz, adı taşıyan kişiyi severiz çocuğumuza isim olsun diye belirleriz. Bazı dönemlerde politikacıların, ailenin kahramanlarının, ülkenin kahramanlarının, bir görüşün kahramanlarının, popüler sanatçıların isimleri ağırlık kazanır. O dönem doğan çocuklarda aynı isimler sık görülür. Ailelerinin inançlarının, siyasi düşüncelerinin, sosyal konumlarının ya da toplumsal yargılarının canlı kanıtları olarak dolaşırlar.
Önceden belirlenmemiş isimler için hamilelik beklenir. Çocuklara büyükanne ve büyükbabaların isimlerini koymak ülkemizde sıktır. Özellikle ölümden sonra, kaybedilen kişiyi ismi ile de olsa yeni doğan birinde yaşatmak istenir. Bazı ebeveynler ise yaşayan büyüklerinin isimlerini çocuklarına koyarak onlara olan sevgi ve saygılarını gösterdiklerini düşünürler. Bazen kaybedilmiş bir kardeşin adı onu yaşatmak için çocuklara verilir.
İsim koyarken başka yollar da seçilir. Kimi zaman isim sözlükleri taranır, anlamlarına, kulağa hoş gelişine bakılır. Kimi zaman öneriler dinlenilir. Her daim “moda” olan isimler vardır. Çoğu kez nedeni bilinmez. Ama o yıl doğan çocuklarda aynı isimde yüzlerce bulunur. Anne babası için anısı olan bir yerin adını taşıyan, sevdikleri şehrin, dağın, nehrin adı ile doğanlar var. Bilindik anlamı başka olsa da, ailesi bir anlam yüklediği için isim alan çocuklar var. Daha doğmadan ailesinin ondan beklentilerini isim haline getirdiği ve verdiği çocuklar var. Anne-babalarının aşklarını göstermek için bir çocuk yapmanın yetmeyeceğini düşündüklerinden olsa gerek, kendi isimlerini birleştirip olmayan isimler yarattığı çocuklar var. Babaları ya da anneleri ile aynı adı taşıyan çocuklar var. Son zamanlarda yabancı ülkelerde kolay anlaşılıp, söylenebilecek isimler seçilen çocuklar var. Aklımıza gelmeyen başka nedenler de olabilir. Kısaca çok farklı yollardan çocuklarımıza isim seçiyoruz. Peki, isim gerçekten önemli m?
Ne önemi var?
Bir araştırma yapılmış. İnsanların çoğu isminden memnun olmadığını söylemiş. Ama yine çoğunluğu, isimlerini değiştirme hakları olsa kendi isimlerini seçeceklerini belirtmişler. Değiştirmek isteyenler genelde isimleri nedeni ile sıkıntı yaşayanlar olmuş. İsim sıkıntı yaratır mı? Çocuklar farklılıklara karşı dikkatli ve acımasızdır. Ayrıca özellikle somut dönemde kız ve erkek isimleri konusunda kesin sınırları vardır. Bu nedenle erkek ya da kız ismi olduğuna inandıkları bir karşı cins çocukla alay ederler. Yine onlara garip gelen söylenişleri olan, anlamları olan isimleri taşıyan çocuklar hedefleridir. Çocuksanız ve arkadaşlarınız devamlı sizin isminizle alay ediyorsa mutlu olmanız zordur. Kaç yaşında olursanız olun söylenmesi ve anlaşılması zor bir isminiz varsa, her seferinde tekrarlamanız gerekiyor ya da yanlış söyleniyorsa bu ciddi bir sıkıntı kaynağıdır. Çok değişik diye konulan adınız, gerçekten çok değişik gelip herkes “İlginç bir isim. Ne demekmiş?” diyorsa sinirlenir, yorulursunuz.
Yüklü İsimler
Çocuklar ismini taşıdığı büyüğün, kahramanın yükünü de taşırlar. Onlardan büyük adam olmaları beklenir. Aile büyüğünün adını yaşatmaya çalışmak ise bir başka yüktür. Daha doğduğunuz an sizden beklentileri belirler. Onlar kadar iyi, onlar kadar başarılı, akıllı kısaca onlara atfedilen ne kadar özellik varsa hepsi çocukta toplanmaya çalışılır. Bir ölünün yaşamını isimle sürdürmek yorucudur. Adları aynı olsa da, kimse kimseyi idame ettiremez. Bu yükü taşımak zordur. Aynen adınız güç simgesi ise güçsüzlüğünüz, adınız kahramanlık anlatıyorsa korkmanız, adınız güzellik tanımlıyorsa yetersizliğiniz çocukluğunuz boyunca yüzünüze vurulur. Gençliği, diriliği anlatan isminizin anlamı yaşlılığınızda hüzün olur.
Kısacası çocuklara isim verirken özenli olmak gerekir. Bizim hoşumuza gitmesi, değişikliği, bilinmezliği, anlamsızlığı ya da anlamı çocuğumuza zarar verebilir. İlerde alışsa da, siz ona o isimle seslenmekten zevk alsanız da, adı nedeniyle çocukluğu boyunca çekeceği sıkıntı geçmeyecektir. Anne-baba olmak ciddi iştir. Zevkinin yanı sıra aile olmaya karar vermekten, doğan çocuğa isim koymaya değin özen ister. İsimleri kendimiz için değil, çocuklar için seçelim. Seçelim ki sıkça söylediğimiz gibi adları ile mutlu yaşlansınlar.
